Birinci Yargı Reformu Paketi Hakkında

BİRİNCİ YARGI REFORMU PAKETİ İLE GETİRİLEN BAZI YENİ DÜZENLEMELER

24 Ekim 2019 tarihinde Resmi Gazete ile Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun adı ile yürürlüğe giren Birinci Yargı Reformu Paketi ile Temyiz hakkı, tutukluluk süreleri, savcının dava açmayı ertelemesi, internet sitelerine erişimin değil içeriğin engellenmesi gibi doğrudan vatandaşları ilgilendiren, hukuk fakültelerine girişte sıralama sınırı, avukatlık mesleğine girişte yazılı sınava tabi olma gibi hukukçuları ilgilendiren bazı yenilikler getirilmiş oldu.

Toplamda üç yeni yargı reformu paketi şeklinde yasalaşacağı öngörülen paketlerden ilki 30928 sayılı Kanun ile yayımlandığı gün yürürlüğe girmiş oldu. İkinci yargı paketinin ne zaman yayımlanacağı veya bazı suçlar kapsam dışında tutulmak üzere af yasası getirilip getirilmeyeceği ise şimdiden beklenen ve merak edilen gündem konularının başında geliyor.

Birinci Yargı Reformu Paketi ile getirilen düzenlemelerden öne çıkanlar

İstinaf Mahkemesi Kararı ile Kesinleşen ve Cezası 5 Yılın Altında Olan Hükümlere Karşı Yargıtay’da Temyiz Yolu Açıldı.

Bu düzenleme her suç yönünden olmayıp kapsam olarak, hakaret, cumhurbaşkanına hakaret, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, suç işlemeye tahrik, suçu ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, kanunlara uymamaya tahrik, devletin egemenlik alametlerini aşağılama, Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama, silahlı örgüt, halkı askerlikten soğutma, Terörle Mücadele Kanunu’nun 6’ncı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan suçlar, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 28 inci maddesinin birinci fıkrası, 31’inci maddesi ve 32’nci maddesinde yer alan suçlar yönünden istinaf mahkemesinde kesinleşmiş olsa da Yargıtay’a temyiz başvurusu yapılabilecek.

Tutukluluk Sürelerine Önemli Sınırlandırmalar Getirildi.

Soruşturma aşamasında, dava açılmadan önce ağır ceza, terörle mücadele yasası kapsamındakiler dahil, tutukluluk süreleri indirilecek. Buna göre ağır ceza mahkemesi alanına girmeyen suçlarda tutukluluk süresi 6 ayı geçemeyecek.

Ağır ceza mahkemesi alanına giren suçlarda ise bu süre en fazla 1 yıl olacak. Devlete karşı işlenen suçlarla, Terörle Mücadele Yasası (TMY) kapsamındaki suçlarda tutukluluk süresi en fazla 1 yıl 6 ay olacak ve 6 aylığına bir kez uzatılabilecek. 15 yaşından küçüklerin işlediği suçlarda bu süreler yarı oranında, 18 yaşından küçüklerin işlediği suçlarda ise dörtte üç oranında uygulanacak.

İnfazın Ertelenmesi Gibi Savcıya da Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi Yetkisi Getirildi

Savcılar, üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının 5 yıl süre ile ertelenmesine karar verebilecek. İlgililerine tebliğ edilecek bu karara suçtan zarar görenler itiraz edebilecek. Ancak, örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar, kamu görevlisi tarafından görevi sebebiyle veya kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen suçlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ise kapsam dışında tutuluyor.

Seri Yargılama Usulü ile Basit Yargılama Usulü Uygulanabilecek

Yargının hızlandırılması için “seri muhakeme usulü” ve “basit yargılama usulü” sistemi ilk kez hukuk sistemine girecek. Savcı, şüpheliye seri muhakeme usulü uygulanmasını teklif edecek. Eğer şüpheli avukat huzurunda bunu kabul ederse, suçun alt ve üst sınırı arasında belirleyeceği cezanın yarısını yaptırım olarak belirleyebilecek, gerekirse, cezayı erteleme kapsamına alabilecek. Basit yargılama usulü sistemi ile de asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilecek.

Yargılamanın hızlandırılmasına yönelik diğer bir yenilik ise sanık, avukat, katılan ve vekilinin davetiye tebliğ olmasına rağmen duruşmaya gelmemesi halinde duruşmaya devam edilerek, sanığın sorgu tutanakları anlatılmak suretiyle dava yokluklarında bitirilmesi yolu açılacak

Çocuk ve Mağdurların İfadeleri Uzaman Kontrolünde Sanıkla Yüz yüze Gelmeden Alınabilecek

Cumhuriyet savcısı veya hâkim tarafından ifade ve beyanının özel ortamda alınması gerektiği ya da şüpheli veya sanık ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğu değerlendirilen çocuk veya mağdurların ifade ve beyanları özel ortamda, uzmanlar aracılığıyla alınacak.

On beş yıl kıdemi bulunan avukatlara yeşil pasaport alabilme imkanı, 2020-2021 öğrenim döneminde hukuk fakültelerine girenlerden başlamak üzere hukuk mezunlarına hukuk mesleklerine kabul sınavının uygulaması, avukatlık, OHAL döneminde KHK ile pasaportları iptal edilenlere, haklarında devam eden adli, idari soruşturma veya dava olmamak kaydı ile infazı ertelenenler ile infazı edilenler dahil olmak üzere haklarında beraat kararı verilenlere pasaportlarını İçişleri Bakanlığının yapacağı araştırma neticesinde tekrar alabilme imkanı da getirilen düzenlemeler arasında.